Αναπαλαιώσεις, επισκευές, συντηρήσεις, ενισχύσεις κτηρίων.
Εξειδικευμένα συνεργεία, τεχνογνωσία και ο πληρέστερος εξοπλισμός για αναπαλαιώσεις και ανακατασκευές.
Παρέμβαση που απαιτεί τεχνογνωσία, εξοπλισμό και πολύ μεράκι.
Περιγραφή:
Με τον όρο αναπαλαίωση κτηρίου εννοούμε το σύνολο των ενεργειών που απαιτούνται για να φέρουμε ένα παλιό κτήριο με τα όποια προβλήματα έχει δημιουργήσει η φυσιολογική φθορά του χρόνου , οι φυσικές καταστροφές , ( π.χ. σεισμοί κ.λπ.) η κακή χρήση και ο παρελθοντικός σχεδιασμός σε μία μορφή , εις τρόπον ώστε να υπάρχει στατική επάρκεια , αρχιτεκτονική πληρότητα , ικανοποίηση της αισθητικής μας ,λειτουργικότητα για τη σημερινή του χρήση , θερμομονωτική κατά το δυνατόν κάλυψη , και φυσικά αύξηση της πραγματικής του οικονομικής αξίας .
Σε όλα τα παραπάνω γνώμονας είναι η σύνδεση μεταξύ του παρελθόντος, του παρόντος και φυσικά του μέλλοντος .
Και επειδή σε ότι κάνουμε πρέπει να έχουν λόγο πέραν της λογικής , η ψυχή και η καρδιά , διατηρούμε πάντα εκείνα τα στοιχεία που έχουν για μας συναισθηματική αξία .
Όλα τα ανωτέρω πρέπει να γίνονται σύμφωνα με τις μελέτες των στατικών μηχανικών , των αρχιτεκτόνων , των διακοσμητών και φυσικά σύμφωνα με το γούστο και το μεράκι των ιδιοκτητών .
Ξεκινάμε λοιπόν με την στατική επάρκεια ενός παλαιού κτηρίου . Υπάρχουν κτήρια κατασκευασμένα πριν από αιώνες , κυρίως κατασκευές από λιθοδομή , που δεν έχουν κανένα απολύτως πρόβλημα στατικότητας . Εκεί απλά περιοριζόμαστε σε μια ήπιας μορφής συντήρηση .
Σε περιπτώσεις που τα πέτρινα κτήρια έχουν εκτεταμένες ζημιές όπως ρηγματώσεις , κατεστραμμένα τμήματα κ.λπ. τότε εφαρμόζουμε μεθόδους όπως ρητινοενέσεις, ειδικές τεχνικές αρμολόγησης και σύστημα εκτοξευόμενου σκυροδέματος γκανάιτ .
Στα παλαιά κτήρια και ειδικά στα επιβαρημένα , πρέπει ει το δυνατόν σε περιπτώσεις καθαίρεσης ή και κατεδάφισης τμημάτων του έργου να ελαχιστοποιούμε τις δονήσεις και να αποφεύγουμε εάν μπορούμε τις συμβατικές μεθόδους κατεδάφισης όπως π.χ. εκσκαφέας , υδραυλική σφύρα , κομπρεσέρ και να προβαίνουμε σε τεχνικές αδιατάρακτης κοπής , συρματοκοπής ,υδραυλικής σύνθλιψης κ.λπ.
Στην περίπτωση όπου υπάρχουν ελειπή τμήματα της τοιχοποιίας ή χρίζει η κατασκευή εκ νέου , όπου η αρχιτεκτονική μελέτη ή η αισθητική μας επιβάλει εμφανή λιθοδομή φροντίζουμε τα στοιχεία αυτής της νέας κατασκευής να είναι από την ίδια το δυνατόν πέτρα και να προσομοιάσουμε τον παλαιό με τον νέο τρόπο κατασκευής , έτσι ώστε ακόμα και ένα έμπειρο μάτι να δυσκολεύεται να βρει ποιος είναι ο παλιός και ποιος ο νέος τοίχος . Εδώ πρέπει να πούμε ότι όποιος τεχνίτης ξεκινήσει ένα ολοκληρωμένο τμήμα ο ίδιος πρέπει να το τελειώσει γιατί δεν θα έχουμε το ίδιο ομοιογενές αποτέλεσμα .
Πρωτεύοντα ρόλο για ισχυρή λιθοδομή παίζει το σταύρωμα, δηλαδή το δέσιμο των πετρών έτσι ώστε να υπάρχει συνοχή μεταξύ των δύο όψεων του τοίχου . Μια άλλη τεχνική που έρχεται από το παρελθόν είναι το αλφάδιασμα της τοιχοποιίας ανά διαστήματα καθ’ ύψος (κορδόνια δηλαδή από μικρότερες πέτρες ανά 60 έως 100 cm περίπου ) το λεγόμενο ντουζένι . Δυστυχώς τα ανωτέρω ελάχιστα συνεργεία τα γνωρίζουν και ακόμη λιγότερα τα πραγματοποιούν . Όπου χρειάζεται και σύμφωνα με τη μελέτη μπορεί να κατασκευαστούν διαζοματικά σενάζ από οπλισμένο σκυρόδεμα είτε κρυφά είτε εμφανή .
Στις αρμολογήσεις τοιχοποιίας είτε από πέτρα είτε από παλαιά τούβλα ( τούρκικα ), φροντίζουμε για την καθαίρεση τυχών υπαρχόντων τμημάτων επιχρισμάτων και την δημιουργία αρμού με ικανό βάθος . Όταν η υπάρχουσα τοιχοποιία έχει χτιστή με κονίαμα που έχει ως βάση το τσιμέντο μπορούμε να εφαρμόσουμε αντίστοιχα σύγχρονα κονιάματα πάντα με πρόσμηκτα αύξηση πρόσφυσης και αδιαβροχοποίησης. Αν το συνδετικό υλικό είναι χώμα , τότε ίσως πρέπει να χρησιμοποιούμε κονιάματα με βασική ύλη το κουρασάνι .
Αν έχουμε ένα κτήριο το οποίο έχει φέρον οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα που έχει υποστεί ζημίες είτε από σεισμό, είτε από κακή κατασκευή, είτε από μακροχρόνια έκθεση σε όξινα περιβάλλοντα ,( π.χ. αλμύρα αν βρίσκεται κοντά στη θάλασσα ,που έχει σαν αποτέλεσμα την οξείδωση και διάβρωση του οπλισμού που με τη σειρά του επιφέρει ρηγματώσεις ) μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την πιο διαδεδομένη μέθοδο με οπλισμένο εκτοξευόμενο σκυρόδεμα «ΓΚΑΝΑΙΤ»
Σ’ αυτή την περίπτωση απομακρύνουμε επιμελώς όλα τα σαθρά στοιχεία , υδροβολούμε ή αμμοβολούμε , ανάλογα με την περίπτωση και την μελέτη τοποθετούμε συνδετικά χαλύβδινα βλίκτρα με ειδικές ρητίνες , οπλίζουμε εκ νέου και εφαρμόζουμε το εκτοξευόμενο σκυρόδεμα .
Για τα επιχρίσματα καθαιρούμε όλα τα κατεστραμμένα τμήματα , υδροβολούμε σχολαστικά και εφαρμόζουμε νέα χρησιμοποιώντας πάντα στα κονιάματα ίνες προπυλενίου και τα παραπάνω αναφερθέντα αυξητικά πρόσφυσης και αδιαβροχοποίησης .
Στη στατικότητα και στην αντοχή στο χρόνο στα παλαιά κτήρια παίζει πρωτεύοντα ρόλο η αποκατάσταση της στέγης και ιδικά η κατασκευή περιμετρικής γριπίδας από οπλισμένο σκυρόδεμα ή γκανάιτ.
Στις στέγες γίνεται προσεκτικός έλεγχος και αν μπορούν να σωθούν επισκευάζονται από εξειδικευμένους τεχνίτες ή καθαιρούνται και γίνονται εκ νέου. Έχουμε δει πάντως στέγες ύψιστης τεχνικής που μετρούν πολλές δεκαετίες ζωής , να αντιστέκονται πεισματικά στο χρόνο και που είναι τρομερά δύσκολο ή ίσως και αδύνατον να κατασκευαστούν ξανά με τον ίδιο τρόπο . Εδώ παίζει βέβαια ρόλο και το είδος της ξυλείας αλλά και η προστασία τους έναντι των εντόμων ( σαράκι) από μίγματα που κυρίως είχαν σαν βάση τους πετρέλαιο λινέλαιο και παραφινέλαιο.
Σχολαστική σημασία δύνεται και στα υπόλοιπα ξύλινα μέρη του κτηρίου όπως πατώματα , κουφώματα και στο εάν υπάρχει ξύλινος σκελετός ( φριγκί ) στο κτήριο .
Ξεκινάμε πάντα με επιμέρους έλεγχο για τυχόν έντομα τα οποία εάν διαπιστωθεί ότι υπάρχουνε προβαίνουμε σε απεντόμωση , αντικαθιστώντας τα κατεστραμμένα τμήματα .
Σεβασμό δείχνουμε πάντα στα ιδιαίτερα υψηλής και καλλιτεχνικής αξίας παλαιά πατώματα ιδίως αυτά που στο νησί μας είναι κατασκευασμένα από τη λεγόμενη «κέρινη Μαυροθαλασσίτικη» ξυλεία .
Το ίδιο ισχύει και για τα ταβάνια, ειδικά αυτά που είναι κατασκευασμένα με το σύστημα «καπάτς χανέ» ,δηλαδή με αλληλοκαλυπτόμενες πλάκες ξύλου 20 περίπου εκατοστών πλάτος ,καθώς και για τα περίτεχνα «σαχνισίνια».
Όλα τα ξύλινα τμήματα ενός κτηρίου συμπεριλαμβανομένου και των κουφωμάτων μπορούν θαυμάσια να αναπαλαιωθούν από έναν έμπειρο τεχνίτη ξυλουργό. Ξεκινάμε πάντα με αποδόμηση των χρωμάτων με επιμελές τρίψιμο με το σβουράκι ή κάψιμο με καμινέτο
Τεχνικές αποδόμησης βερνικιών με χημικά συστήματα καλό είναι να αποφεύγονται .
Αφαιρούμε τα κατεστραμμένα τμήματα συμπληρώνουμε χρησιμοποιώντας τεχνικές δοκιμασμένες στο χρόνο όπως π.χ. τη συγκόλληση με την τεχνοτροπία «χτένι» , συνδετικούς ξύλινος πύρους κ.λπ. Οι ελαιοχρωματισμοί γίνονται αφού περάσουμε πρώτα τα απαραίτητα αστάρια και χρησιμοποιούμε μόνο πιστοποιημένα χρώματα .
Εάν χρειάζεται και η μελέτη το επιβάλει προβαίνουμε στην αλλαγή κουφωμάτων οποιουδήποτε υλικού και προδιαγραφών προβλέπεται .
Ένα ιδιαίτερο σημείο το οποίο θέλει την απόλυτη εξειδίκευση είναι η αποκατάσταση και η συντήρηση στις οροφογραφίες και τις τοιχογραφίες εάν υπάρχουν και πρέπει να γίνονται μόνο από πολύ έμπειρους και διαπιστευμένους συντηρητές έργων τέχνης . Εδώ δεν συγχωρείται το παραμικρό λάθος .
Πολλά παλαιά κτίρια έχουν περίτεχνες γύψινες διακοσμήσεις . Οποιαδήποτε απ ΄ αυτές μπορεί να επισκευαστεί ή να κατασκευαστεί εκ νέου από έναν τεχνίτη με εμπειρία στο συγκεκριμένο αντικείμενο βοηθούμενο από τις σύγχρονες μεθόδους και υλικά .
Μοναδικά δήγματα μεταλλουργίας υπάρχουν σε πάρα πολλά διατηρητέα κυρίως κτήρια όπως πιρτσινωτές πόρτες , φουρούσια και κάγκελα για μπαλκόνια , σιδεριές παραθύρων , κλειδαριές , κ.λπ. Εδώ επιβάλλεται η χρήση αμμοβολής , απαλλάσσοντας το μέταλλο από κάθε είδους διάβρωση και η εφαρμογή υλικών νέας τεχνολογίας για την προστασία τους .
Υπάρχουν δάπεδα και επενδύσεις από υλικά που δεν μπορούμε να τα βρούμε σήμερα όσα χρήματα κι αν διαθέσουμε , όπως π.χ. τα λευκά μάρμαρα της Πεντέλης ( ιδιαίτερα τα υπερμεγέθη σκαλοπάτια ) ,τα «κουταλάτα» πλακάκια και τις σπανιότατες επισμαλτωμένες κεραμικές πλάκες . Αν είμαστε εραστές του σπάνιου , του χειροποίητου και του μοναδικού , φροντίζουμε να τα αποκαταστήσουμε , να τα αναδείξουμε και να τα συντηρήσουμε . Θα μας αποζημιώσει ο χρόνος και η ποιότητα του να ζεις σε ένα κτήριο μ’ αυτά τα στοιχεία .
Οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις προτείνεται να γίνονται πάντα εκ νέου χρησιμοποιώντας πάντα πιστοποιημένα και επώνυμα υλικά και φυσικά τα ανάλογα συνεργεία . Στο εμπόριο κυκλοφορεί τώρα και ηλεκτρολογικό υλικό με παλαιό ύφος και στιλ όπως π.χ. περιστροφικοί διακόπτες και εξωτερικές πρίζες και κανάλια .
Επίσης εκ νέου πρέπει να γίνονται και οι υδραυλικές εγκαταστάσεις χρησιμοποιώντας ότι καλύτερο κυκλοφορεί στην αγορά .
Οι μονώσεις είναι ένα μεγάλο κομμάτι που δεν μπορεί να καλυφθεί στο παρόν άρθρο. Εφαρμόζουμε πάντα ότι ορίζει η μελέτη και φροντίζουμε να είμαστε ενήμεροι για ότι νέο υλικό υπάρχει . Οφείλουμε να πούμε ότι ο τομέας της μόνωσης έχει αλματώδη ανάπτυξη και οι προδιαγραφές συνεχώς αλλάζουν προς το καλύτερο. Ας γυρίσουμε όμως κάποιες χιλιετίες πίσω , για να δούμε έναν τρόπο μόνωσης – αποστράγγισης κτηρίων που παραμένει αξεπέραστος μέχρι και σήμερα . Δεν είναι άλλος από την μέθοδο των στραγγιστηρίων από πέτρα ( ντρενάζ ), που καλό είναι όπου μπορούμε να το χρησιμοποιούμε γιατί τα αποτελέσματά του είναι απολύτως σίγουρα και αδιαπραγμάτευτα.
Στο παρόν άρθρο σαφέστατα δεν έχουν καλυφθεί όλα τα θέματα της αναπαλαίωσης και ανακατασκευής γι ‘ αυτό ζητάμε εκ των προτέρων συγνώμη από τον αναγνώστη . Εν κατακλείδι μπορούμε να πούμε ότι για όλα τα ανωτέρω χρειάζεται τεχνογνωσία , εξοπλισμός , μεράκι μα πάνω απ ΄ όλα αγάπη γι’ αυτό που κάνεις.